Na początku XVIII wieku posiadłości hiszpańskie w Ameryce, w tym Kostaryka miały zakaz handlu z przybyszami z innych krajów. Jednak mieszkańcy Cartago pod pretekstem wizytowania swych posiadłości i upraw kakao w dolinie Matina handlowali potajemnie ze statkami obcych bander (Holandii i Anglii). Proceder ten był tępiony przez centralne władze. W 1704 roku gubernator Serrano de Reina został oskarżony przez Gwatemalę o nielegalny jandel z portu Moin i zmuszony do rezygnacji.
Powstanie kaplicy nad brzegiem rzeki Virilla
Na początku XVIII wieku, mieszkańcy Mesety Centralnej coraz
bardziej niezadowoleni byli z trudności, jakie musieli pokonywać by dostać się
na mszę do kolonialnej stolicy Cartago. Niektórym (mieszkającym na obrzeżach)
zabierało to czas nawet do dwóch dni. Wskutek tego 26 marca 1705 roku, ważne
osobistości z 3 położonych w zachodniej części dolin: Barva, Aserri i Pacerua
udali się do Audiencji Gwatemali z prośbą o zgodę na budowę nowej kaplicy w tym
rejonie. Po jej uzyskaniu, wybudowano ją w miejscu zwanym dzisiaj Laginilla,
przy ważnym w tamtych czasach moście nad rzeką Virilla.
Pablo Presbere na czele buntu Indian
Od początku wieku misjonarze przyjeżdżający do Talamanca dla swojego bezpieczeństwa uzbrojeni byli w kolty. Błędnie zinterpretowali to Indianie przeczuwając że zbliża się atak ze stony Hiszpanów na ich ziemie. Wskutek tego w 1709 roku doszło do buntów i walk w wyniku których zamordowani zostali misjonarze Pablo de Rebullida, Antonio de Zamorra oraz 10 żółnierzy. Spalono także 14 kościołów. Na czele Indian stał Pablo Presbere. Na wieść o tym z Cartago wyruszyła zbrojna grupa 120 mężczyzn pod przywództwem gubernatora Lorenzo Antonio Granada y Balbin.
W Talamanca połączyli się z oddziałami kierowanymi przez Jose de Casasola y Cordoba. Zdołali oni pojmać wielu Indian i doprowadzić ich do Cartago. Był wśród nich także Pablo Presbere, który wkrótce zginął w egzekucji.
Wybuch wulkanu i trzęsienie ziemi
W Cartago, 16 lutego 1723 roku o godzinie 3 po południu,
wybuchł wulkan Irazu. Miasto (ówczesna stolica) pokryte zostało grubą warstwą
popiołu i lawy. Wybuchy i towarzyszące im trzęsienia ziemi oraz podziemne
grzmoty miały swoją kontynuację jeszcze przez rok. (Te ostatnie były tak silne,
że otwierały drzwi i okna w domach).
Zakładanie miast
W XVIII wieku przypomniano sobie o Kostaryce na nowo i
rozpoczęto jej dalszą kolonizację. Jej przejawem było powstanie i rozbudowywanie
infrastruktury kolejnych miast: San Jose (1737), Heredia (1755) oraz Alajuela
(1782). Wszystkie miasta z tego okresu budowane były według tego samego wzoru.
Najpierw wznoszony był kościół, wokół którego później rozrastało się
miasto.
Atak Indian Miskito
W 1724 roku szczep Indian Miskito pod dowództwem kacyków
Anibala i Petera złupił dolinę Matina. Wzięto wówczas do niewoli 20
więźniów.
W 1725 roku pojawili się znowu z propozycją pokoju i
uwolnienia pojmanych. Jednak kiedy rok potem 3 pirogi wyładowane towarami
handlowymi przybyły z Punta Gorda w Belize, ich przewodnicy - na rozkaz zarządcy
doliny -zostali pojmani, a ich towary skonfiskowane. W efekcie Anibal na 14
pirogach z 2 tysiącami ludzi przybył pół roku później już w wojowniczych
zamiarach. Okradli oni plantacje kakao, pozabierali lub poniszczyli maszyny lub
narzędzia i wzięli do niewoli 25 więźniów.
Powstanie San Jose
W latach trzydziestych, w miejscu dzisiejszego miasta
rozsianych było kilkanaście małych osad, między innymi Asseri, Barva, Escazu,
Curridabad, Pacaca. Mieszkańcy Asserii zaproponowali, by w centralnym punkcie
doliny wybudować kaplicę. Najdogodniejszym miejscem na nią okazało się Villa
Nova Boca del Monte. Po jej wzniesieniu powstała parafia świętego Józefa.
Wkrótce wokół kaplicy powstało 11 domów z dachówką oraz 15 krytych
strzechą. Za ostateczny termin utworzenia miasta uważa się 21 maj 1737
roku.
Powstanie Heredii
Historia Heredii sięga 1706 roku, kiedy to w pobliżu jej
dzisiejszego usytuowania mieszkańcy Asserii wybudowali kapliczkę. W 1717 roku
kapliczka przeniesiona zostaje do dzisiejszej dzielnicy Heredii - Cujubigui.
Dopiero w 1755 roku, major Tomas Lopez wydał dekret o stworzeniu miasta. 1 lipca
1765 roku, przewodniczący Sądu Najwyższego Kapitanii zatwierdził jego
funkcjonowanie nadając nazwę Immaculate Conception de Cujubigui de
Heredia.
Powstanie Puntarenas
Puntarenas założone zostało w XVIII wieku. Pierwsze domy
budowano z cedru, a ich dachy kryte były strzechą. Ulice początkowo zasypywane
były piachem, aż kilku handlowców nie zapoczątkowało mody na budowanie chodników
we własnym zakresie przed prowadzonymi przez nich sklepami.
Wygląd stolicy
W drugiej połowie XVIII wieku Cartago znacznie się
rozrosło. Powstało kilka nowych ulic i skwerów. Wzdłuż ulic wydrążano kanały,
którymi płynęła zdatna do picia woda. Zaznaczała się już rejonizacja klasowa. W
centrum mieszkali konkwistadorzy, ich potomkowie oraz arystokracja kreolska.
Zabudowę stanowiły jednopiętrowe domy z drewnianymi (cedrowymi) okiennicami i
drzwiami. Ściany stawiane były przy pomocy specyficznych cegieł. Tworzyły je
bloki błota i gliny, które rozgniatane były przez zwierzęta wraz z kadłubami
kukurydzy, a następnie suszone były dwa tygodnie na słońcu. (Wyrabiano je w El
Tejar-małej osadzie niedaleko Cartago).
Peryferyjne dzielnice miasta zamieszkiwane były natomiast
przez robotników oraz służbę.
Dalsze utarczki z Miskitami
W 1778 roku doszło do kilku prób podpisania pokoju z
Miskitami. Żadna z nich nie zakończyła się jednak sukcesem. W 1779 roku do
Matiny przybyli szefowie Miskitów prosząc o prezenty dla swojego króla. Proceder
ten trwał od tamtej pory latami i miał symbolizować oddawanie czci przez króla
Hiszpanii władcy Miskitów.
Biskup Tristan
W Cartago w 1782 roku biskup Nikaragui i Kostaryki Tristan
stworzył biskupstwo, szpital i klasy gramatyki łacińskiej. Podczas swojej drogi
powrotnej do Nikaragui, wkroczył na terytorium Indian Guatusos i bezskutecznie
próbował ich chrystianizować.
Powstanie Alajueli
Założenie Alajueli było odpowiedzią na problemy wynikające
z dużej odległości do Heredii, jaką musieli pokonywać mieszkańcy chcący załatwić
urzędowe sprawy. Aby zespolić ludność okolic Poas, Rio Grande, Ciruelas i
Targuas, postanowiono o wybudowaniu kaplicy. 20 listopada 1782 roku, w miejsce
pod nią wybrane przyjechał biskup Nikaragui i Kostaryki Esteban Lorenzo de
Tristan, który dokonał jej poświęcenia. W ten sposób nadano też prawa miejskie
nowoutworzonemu miastu pod nazwą Alajuela.