REPUBLIKA KOSTARYKI


.
.
.
KSIĘGA GOŚCI


Informacje ogólne
Rośliny
Bezkręgowce
Ryby
Płazy
Gady
Ptaki
Ssaki



 
FAUNA I FLORA: Gady

Połowę gadów stanowią węże. Ze 135 gatunków, tylko 17 jest jadowitych.

Kostarykę zamieszkuje 6 z 8 gatunków żółwi morskich oraz 20 jadowitych żab.

Bazyliszki

Przedstawiciele legwanów. Są smukłymi, długoogonowymi jaszczurkami.

bazyliszek płatkogłowy - [Basiliscus plumifrons], (bazyliszek zielony). Jest największym (do 50 cm długości) z bazyliszków i najpiękniej ozdobiony wysokim grzebieniem. Jego tułów i ogon są wybitnie bocznie spłaszczone. U samców występuje na powierzchni czołowej wysoki, trójkątny płat skórny. Prowadzi nadrzewny tryb życia. Ten właśnie bazyliszek jest obiektem bajek i legend.

bazyliszek chełmiasty - [Basiliscus basiliscus]. (Jezus Chrystus, kapturnik). Samce, w tyle głowy mają duży fałd skórny. Na grzbiecie i ogonie sterczy grzebień. Dzięki płatowym wypustkom pomiędzy palcami potrafi nie tonąc przebiegać znaczne odległości po powierzchni wody. (Biegnie wówczas na tylnych nogach w półwyprostowanej pozycji). Żyje około 7 lat. Odżywia się insektami, ptakami, małymi ssakami, kwiatami i owocami. Zamieszkuje pacyficzne niziny Kostaryki, Park Narodowy Santa Rosa i Palo Verde, Corcovado, Ballena.

Boa

boa dusiciel - [Boa constrictor]. Amerykę Środkowa zamieszkuje podgatunek Boa constrictor imperator. Niejadowite, drapieżne węże. Swoje zdobycze (niejednokrotnie większe od siebie) chwytają zębami, duszą skrętami ciała i następnie połykają. Mogą dochodzić do 5 metrów długości. Zamieszkują pola uprawne i drzewa tropikalnych lasów (rezerwaty Lomas de Barbudal, wyspy Cano i Curu). Dochodzić mogą do 3 metrów długości.

boa mangrowiowy - [Corallus enhydris], (waż psiogłowy, boa amazoński). Ma długie spłaszczone bocznie ciało do 180 centymetrów. Wyróżnia się stosunkowo dużą, trójkątną głową i wąską szyją. Jego zęby w szczęce górnej są wyjątkowo długie i zaokrąglone. Jest jasnobrązowy z ciemnymi cętkami i plamkami. Unika gęsto zalesionych obszarów. Powszechnie spotykany jest wśród zarośli.

boa tęczowy - [Epicrates cenchria]. Ma zróżnicowaną wspaniale mieniąca się barwę. Wyróżnia się lśniącą i zwartą łuską. Zamieszkuje lasy i prowadzi nocny tryb życia. Dochodzi do 2 metrów długości.

Grzechotniki

(Crotalinae), Grzechotniki mogą wyczuwać najmniejsze wstrząsy gruntu, nie są w stanie jednak niczego usłyszeć. Dzięki umieszczonym w policzkach receptorom promieniowania podczerwonego, mogą polować w ciemności. Na końcu ogona tzw. grzechotka. Bardzo jadowite. Ich ukąszenie może wywoływać ślepotę oraz duszności. Zamieszkują w szczególności prowincję Guanacaste (Rezerwat Lomas de Barbudal) oraz niektóre rejony Mesety Centralnej.

Iguany

(nadrzewne kurczaki). Jaszczurki żyjące między innymi w Ameryce Środkowej. Mają duży, zwisający worek na podgardlu. W Kostaryce wyróżnia się dwa gatunki dużych iguan: Zielone i Czarne. Ich hodowlą i uprawą zajmuje się fundacja Proiguana, niedaleko Orotiny w prowincji Alajuela.

iguana zielona - [Iguana iguana]. Dochodzą do 2 metrów długości. Są roślinożerne. W niektórych rejonach kraju traktowane są jako zwierzęta domowe. Mają w rzeczywistości zielono -turkusowe kolory, długi czarnopręgowany ogon i kolce na grzbiecie. Ich mięso w smaku przypomina kurczaka. Żyją w lasach poniżej 2500 m.n.p.m., gdzie jedzą kwiaty, pąki i liście. Swoje jaja znoszą na ziemi i następnie je opuszczają (przeżywa jedynie 5 % młodych).

iguana czarna - [Ctenosaura similis], (iguana kolczasto-ogonowa). Mają szare ciała z pręgowanym, czarnym ogonem z twardymi kolcami. (Często blokują nim przed drapieżnikami otwory w dziupli. Żyją na drzewach, betonowych słupach, w suchych lasach na pacyficznych stokach wzgórz. Często bronią swojego rewiru potakując głowa. Zamieszkują m.in. Rezerwaty Ostional, Bolanos i Curu. Przez Kostarykańczyków uważane za smaczniejsze od Zielonych.

Kajmany Okularowe

[Caiman crocodilus], (kajman krokodylowy). Barwa ciała przeważnie ciemnooliwkowa. Głowa duża, masywna, pysk niezbyt krótki, zęby duże, oczy i nozdrza podniesione. Między oczami mają kostną belkę na kościach czaszki sprawiająca wrażenie poprzeczki okularów. Mogą dochodzić do 3,5 metra długości. Samica buduje gniazdo z łodyg roślin wodnych i mułu. Składa do niego kilkadziesiąt jaj. Zamieszkują środowiska mangrowiów, Rezerwat Barra del Colorado, Park Narodowy Palo Verde i Park Narodowy Tortuguero. Dochodzą do 2 metrów długości.

Krokodyl amerykański

[Crocodylus acutus], (krokodyl amazoński). Osiągają rozmiary od 3 do 6 metrów długości. Żyją od 60 do 100 lat. Swoje jaja zakopują w piaszczystych brzegach rzek. (W takim środowisku do jaj pochłaniana jest wilgoć, która wspomaga wzrost niewyklutych krokodyli). Przeważnie wykluwa się jedynie 2 % z nich. Reszta zostaje zadeptana przez bydło lub zniszczona przez ścieki. Posiadają zaskakujący system immunologiczny, który zwalczać może nawet gangrenę. W nocy polują na dnie rzeki. Ich największe skupisko znajduje się w rzece Tarcoles. Prócz tego występują również w Parku Narodowym Palo Verde i Rezerwacie Ostional. Łapią, rozrywają i połykają swoje ofiary. Ich kwasy żołądkowe rozpuszczają nawet kości.

Groźnica niema

(wąż aksamitny, buszmaster, surukuku). Wąż z rodziny żmijowatych. Jest brązowy z ciemnymi diamentami o długości do 4 metrów. Jest najdłuższym jadowitym wężem na Zachodniej Półkuli. Jest jedynym wężem z rodziny żmijowatych w Ameryce, który znosi jaja. Na swe ofiary potrafi czekać kilka dni w otoczeniu ich pożywienia. Jad zawiera składniki zwiększające krzepliwość krwi, a jego skutki odczuwalne są już po 10 minutach. Prowadzi nocny tryb życia i w szczególności występuje na nizinach atlantyckich. Wyróżnia się szeroką, oddzieloną od szyi głową, której górna część pokryta jest małymi łuskami. Po obu jej stronach jamki, które wykorzytywane są jako sensor do namierzania ciepłoty ciała ofiary. Ma zakończony kolcem ogon, którym kręci, gdy jest zaniepokojony.

Wąż indygo

[Drymarchon corais]. Ma mocną budowę ciała z trójkątnym przekrojem poprzecznym. Dochodzi do 260 centymetrów długości. Wyróżnia się błękitno-czarną, lśniącą barwą (gardziel i boki szyi czerwone).

Wąż kaskabel

[Crotalus durissus]. Występuje na spalonych słońcem jałowych terenach. Spotykany w lasach suchych, liściastych, ciernistych zaroślach. Rośnie do długości 1,8 m. Jest ciemno-czerwonawo-brązowy na grzbiecie i ma jasnożółte zygzaki po bokach.

Wąż kotooki

[Leptodeira septentrionalis]. Ma dochodzące do metra, spłaszczone bocznie ciało, wąską szyję i duże oczy z pionowymi źrenicami. Posiada czarny romboidalny wzór na jaśniejszym tle. Prowadzi nocny tryb życia, dobrze pływa. Poluje głównie na żaby.

Wąż koralowy

[Micrurus corallinus]. Osiąga długość około 75 centymetrów. Wyróżnia się małą głową (trudną do wyodrębnienia od ciała) i regularnym deseniem ułożonym z poprzecznych czerwonych, czarnych i żółtych pasów. Prowadzi nocny tryb życia. Dzień spędza ukryty wśród butwiejących liści, w kopcach termitów, pod korzeniami drzew lub pod ziemią. Żywi się krabami, jaszczurkami, innymi małymi wężami oraz pisklętami. Jest bardzo jadowity. Jego jad może porażać system nerwowy. Gdy jest podrażniony, ostrzega spłaszczając ciało, kołysząc głową i skręcając ogon. Zamieszkuje m.in. Rezerwat Lomas de Barbudal.

Wąż massurana

[Clelia clelia]. Jadowity, niebiesko-czarny lub ciemno-szary wąż osiągający 2 metry długości. Jego brzuch jest jaśniejszy od reszty ciała. Ma muskularne ciało z połyskującymi łuskami. Jego głowa tylko trochę jest szersza od szyi. Ma małe i czarne oczy. Odżywia się innymi jadowitymi wężami (odporny jest na jad grzechotnikowatych). Nie jest groźny dla człowieka, jednak często jest przez niego zabijany. Swoje ofiary gryzie, zabija jadem i połyka od głowy.

Wąż morski

[Pelamis platurus], (pęz dwubarwny). Najszerzej rozpowszechniony z węży morskich. Ma dużą głowę, żółty brzuch i czarny grzbiet oraz spłaszczony na kształt wiosła ogon. Występuje na obszarze od 1 do 20 kilometrów od pacyficznego wybrzeża. Odżywia się za dnia, a noce spędza przy dnie. Może nurkować nawet do 15 metrów głębokości. Pod wodą przebywa do 3,5 godziny. Szybko pływa, ale raczej do przemieszczania wykorzystuje prądy morskie. Jest bardzo jadowity (dotychczas nie wynaleziono szczepionki). W ciągu ostatniej dekady zanotowano 10 ukąszeń ludzi.

Wąż ostrogłowy

[Oxybelis fulgidus]. Rośnie do 1,5 metra długości. Ma wybitnie cienkie ciało, zwłaszcza w przednim odcinku, silnie wydłużoną głowę z okrągłymi źrenicami oczu oraz pysk zakończony długim, cienkim, ostrym szpicem. Jest jaskrawozielony, po bokach żółty. Często upodabnia się do cienkiej liany. Odżywia się ptakami i kolibrami na które zaczaja się w pobliżu kielichów kwiatów. Zamieszkuje lasy deszczowe i lasy galeriowe.

Wąż papuzi

[Leptophis ahaetulla]. Jego długość dochodzi do 140 cm. Ma bardzo smukłe, seledynowe ciało i wydłużoną głowę. Prowadzi dzienny, nadrzewny tryb życia. Składa od 5 do 15 jaj. Jest nieszkodliwy, lecz aby nastraszyć napastnika otwiera groźnie pysk.

Wąż kribo

[Spilotes pullatus], (wąż szczurowaty, surukusu). Mocno zbudowany wąż z głową wyraźnie odznaczającą się od tułowia. Ma stosunkowo duże łuski na grzbiecie. Jest żółtawy z czarnymi oznakowaniami. Dobrze pływa. Żywi się ptakami i małymi ssakami. Dochodzi do 3 metrów długości i zamieszkuje zarówno lasy deszczowe jak i tereny uprawne.

Wąż tępogłowy

[Imantodes cenchoa]. Ma niezwykle smukłe ciało (co bez trudu umożliwia mu przenoszenie się z gałęzi na gałąź) z wyróżniającą się dużą głową, duże oczy oraz długi i cienki ogon. Ma brązowawe ubarwienie z ciemnymi pasami. Długość ciała dochodzi do 120 centymetrów. Prowadzi nadrzewny tryb życia (potrafi utrzymywać w powietrzu 2/3 długości ciała).

Wąż winoroślowy

[Oxybelis aeneus]. Ma smukłe, sprężyste ciało i głowę z ostro zakończonym pyskiem. Prowadzi dzienny, nadrzewny tryb życia. Wyglądem przypomina bicz. Z gałęzi na gałąź przesuwa się wykonując drgające ruchy (podobne do ruchu liści na wietrze). Jest jasno-szary lub brązowy na grzbiecie z wyróżniającymi się ciemnobrązowymi lub czarnymi plamkami. Podbrzusze jest jsnożółte lub zielone. Odżywia się głównie jaszczurkami. Słabo jadowity.

Żararaka lancetowata

[Bothrops asper, Bothrops atrox]. (terciopelo, żararaka kolczasta, fer-de-lance). Jest odpowiedzialny za 80 % wszystkich ukąszeń w kraju. Jest brązowy, dochodzi do 4 metrów długości i 10 cm szerokości (największe okazy występują w obrębie Rezerwatu Narodowego Gandoca-Manzanillo). Wyróżnia się długimi 2,5 centymetrowymi zębami i dużymi gruczołami jadowymi (plasuje się na trzeciej pozycji w grupie najbardziej jadowitych węży świata). Jest brązowo szary, a jego łuski mają fioletowy połysk. Występują na terenie całego kraju (głównie na polach), a ostatnio ich dużą koncentrację obserwuje się w obrębie miasta Atenas. Poluje na jaszczurki i żaby, które przyciąga jaskrawozakończonym ogonem. Ma charakterystyczną trójkątną głowę. Prowadzi nocny, naziemny tryb życia (ale potrafi się wspinać po drzewach i pływać). Jest bardzo agresywny i może atakować za każdą najmniejszą prowokację. Jego jad powoduje obumieranie i gnicie tkanki co może spowodowaćutratę kończyny, zawiera też koagulanty czyli substancje hamujące proces krzepnięcia krwi, które mogą spowodować śmierć z powodu wykrwawienia.

Żararaka schlegela

[Bothrops schlegeli], (żmija rogata, żmija rzęsowa). Ze względu na trójkątny kształt głowy nazywana jest "grotem strzały". Jest często żółta i posiada szereg wyrostków nad oczami. Stosuje niezwykłą technikę polowania. Przebywa w warstwie koron, spędzając większość czasu owinięta wokół gałęzi. Dla uzyskania lepszej podpory jej ogon ściśle przylega do drzewa. Gdy w jej zasięgu pojawia się ptak, ogłusza go gwałtownym wyrzutem ciała do przodu.

Żararaka świński ryj

[Bothrops nasutus]. Występuje w wilgotnych i górskich lasach po karaibskiej stronie Kostaryki. Ma pół metra długości i zalicza się do najmniejszych jadowitych węży świata. Jednak jego jad uważany jest za jeden z najmocniejszych. Na głowie usytuowany jest charakterystyczny róg.

Żółwie jaszczurowate

[Chelydra serpentina]. Dochodzą do 15 kg. Tylny skraj pancerza jest głęboko powcinany i tworzy rodzaj piły. Ma dużą i masywną głowę i ostro zakończony pysk. Wyjątkowo gruba szyja pokryta jest brodawkowatą skórą. Ma wyjątkowej długości ogon. Bywa, że w poszukiwaniu pożywienia znacznie oddala się od wody. Indianie używają ich niekiedy uwiązanych na lince do odnajdywania zwłok topielców. Są agresywne.

Żółwie karetta

[Caretta caretta], (żółw morski). Mają duże głowy, bardzo mocne, hakowato wygięte szczęki (którymi mogą rozkruszać nawet twardoskorupowe ofiary), krótką szyję i brązową lub czerwoną muszlę w kształcie serca. Do schodzenia na plaże wykorzystują przypływy. Samice zawsze wracają w to samo miejsce, w którym się urodziły i co drugi rok składają w tam po 100 jaj. Stanowią ewenement ponieważ robią to za dnia. Małe pływać mogą natychmiast po urodzeniu, bo płuca służą im jako organy unoszące (lecz nurkowania muszą się dopiero uczyć). Odżywiają się krabami, mięczakami, gąbkami, meduzami i różnymi wodnymi roślinami. W Kostaryce składają jaja (szczególnie w sierpniu) w Parku Narodowym Tortuguero.

Żółwie skórzaste

[Dermochelys coriacea] Te największe żółwie morskie (ponad 2 metry długości-do 2 ton wagi) przybywają do Kostaryki nawet z odległej Nowej Funlandii w Kanadzie i z Argentyny. Są raczej drapieżnikami niż roślinożercami. Odznaczają się hydrodynamicznym pancerzem (składającym się z kostnych płytek Osadzonych w grubej, miękkiej skórze), dużą głową z haczykowatym dziobem, umięśnionymi ramionami i masywną klatką piersiową. Są doskonałymi pływakami (mogą nurkować nawet do pół mili w głąb oceanu i są najszybsze ze wszystkich żółwi morskich). Ich menu tworzą między innymi meduzy. Są bardzo odporne na działanie trucizn (bez żadnych złych następstw mogą zjadać zwierzęta jadowite). Po 20-50 latach dojrzewania, samice żółwi osiągają wiek rozrodczy. W okresie od lutego do maja, powracają na miejsce urodzenia i tam składają jaja. Samce natomiast nigdy nie powracają i praktycznie nic nie jest wiadome o ich życiu.

Wielu miłośników przyrody zabiega o to, aby zobaczyć jak żółwie skórzaste składają jaja do wyżłobionych dziur w plażowym piachu. W Kostaryce największa ich populacja pojawia się rokrocznie w Parkach Narodowych Las Baulas (największe stanowisko lęgowe na Pacyfiku) oraz Tortuguero. Poza tym pojawiają się między innymi w Rezerwacie Ostional, Parku Narodowym Corcovado i Parku Narodowym Las Baulas. Wiadomo jest, że w ciągu roku mogą odbywać bardzo dalekie podróże (mają największy wśród gadów zasięg występowania). Oznaczone osobniki widywano zarówno na wschodnim wybrzeżu Ameryki Południowej, jak i zaraz potem w zachodniej Afryce i przy górach lodowych na Atlantyku. Nie wyjaśnione pozostaje jak udaje im się odnaleźć drogę do miejsc swojego urodzenia. Kiedy Kolumb odkrył Kostarykę dobijając do jej brzegu, żółwie tego gatunku były wszechobecne. Z biegiem wieków, ich populacja została poważnie ograniczona wskutek zniszczenia plaż oraz ich smacznego, jadalnego mięsą.

Żółwie szylkretowe

[Eretmochelys imbricata], (żółw orłodziobowy). Dochodzą do 90 centymetrów długości. Żerują w płytkich, słabo zarośniętych wodach o piaszczystym dnie. Szczęki okryte są hakowatym dziobem. Łuski muszli są bardzo kolorowe (złote, brązowe, pomarańczowe) i na siebie nachodzą. Ich pokarm stanowią zarówno rośliny, jak i morskie zwierzęta (ukwiały, meduzy). Samica w jamach z piasku składa od 100 do 200 jaj. W Kostaryce występują w Parku Narodowym Tortuguero oraz rezerwatach Curu i Gandoca-Manzanillo. Żółwie te często padają ofiarą kłusowników, którzy zabijają je dla trofeów. Z ich muszli wyrabiają grzebienie, biżuterię lub oprawki do okularów.

Żółwie oliwkowe

[Lepidochelys olivacea], (żółw ciemnobrunatny, żółw cieśla) Ciemnobrązowy żółw morski. Wyróżniają się dość wąska kabaturą (75 cm). Składają jaja na plażach Naranjo (Park Narodowy Santa Rosa), Esterrilos i Rio Oro (półwysep Osa) oraz w Rezerwacie Ostional. Żółwie te zamieszkują tropikalne i subtropikalne wody oceanów. Żywią się krabami, krewetkami i rybami. Co dwa lata, samice pływają tysiące kilometrów do piaszczystych plaż, gdzie składają jaja. Żółwie najczęściej pojawiają się na plaży by złożyć jaja podczas pierwszej i trzeciej kwadry księżyca (trzecia kwadra jest dla nich najlepsza ze względu na przypływ, który ułatwia im wgramolenie się na plażę). Kiedy żółw wykopuje dziurę w piachu i przez 10 minut pozostaje w niej nieruchomo, to znak, że składa w niej około 100 jaj.

Żółwie zielone

[Chelonia mydas], (żółwie jadalne). Ich nazwa wiąże się z zielonym kolorem skóry. Od lipca do października składają swoje jaja w Parku Narodowym Tortuguero. Poza tym pojawiają się w Rezerwatach Gandoca-Manzanillo, Ostional i Parku Narodowym Corcovado. Dochodzą do 1,5 metra długości. Mogą ważyć 250 kg. Ich pokarm stanowią wyłącznie rośliny morskie, głównie morska trawa. Żółwie te mogą przeżywać nawet kilka dni odwrócone na grzbietach. Z ich mięsa przygotowuje się zupę żółwiową. Na plażach pojawiają się niejednokrotnie specjalni kłusownicy-odwracacze, którzy po zlokalizowaniu i przewróceniu żółwi przychodzą po nie następnego dnia.

W styczniu 2002 roku wybuchł skandal zwiazany z aresztowaniem Nikaraguańczyka przyznającego się do zabicia żółwicy zielonej, która od września 1999 roku miała wszczepiony satelitarny nadajnik ( w celach naukowych).


 
© 2004; SŁUPSK; Rafał Cezary Piechociński