Kwiaty na rabatach
W 2009 roku na słupskich rabatach posadzono 46.000 kwiatów, w tym aż 8 rodzajów tulipanów.
Przed wojną Słupsk wyróżniał się mnogością i obszernością terenów rekreacyjnych. Dla 15.000 mieszkańców zielone parki zajmowały 300 ha. Miasto znane jest ze swoich plantów tworzących krąg zieleni wokół dawnych murów obronnych miasta. Pierścień tworzą parki: Waldorffa, Pierwszych Słupszczan, Sienkiewicza, Chopina oraz bulwary wzdłuż Słupi.
Planty
Do końca XVIII wieku słupska zabudowa miejska praktycznie mieściła się w obrębie średniowiecznych obwarowań uzupełnionych w XVII wieku nowożytnym systemem w postaci wałów i bastionów. Wyjątek stanowiły nieliczne budowle usytuowane u wylotów bram miejskich przy traktach handlowych. W ciągu pierwszej połowy XIX wieku zabudowa poza średniowiecznym układem postępowała coraz śmielej tak, że dawne obwarowania stały się poważną przeszkodą dla rozwoju miasta tym bardziej, że wzdłuż murów ciągnęły się podmokłe łąki, strumienie i stawy. Według spisów z pierwszej połowy XIX wieku, teren wałów z rzędami lip i wiązów był miejscem spacerów piastunek z małymi dziećmi oraz najatrakcyjniejszym placem zabaw dzieci w „wojny”, którym towarzyszyły gry w piłkę, biegi, puszczanie łódeczek na wodę. Około połowy wieku przystąpiono do porządkowania tego terenu i przygotowania go pod przyszłą zabudowę lub inne formy zagospodarowania. Zasypano stawy i bagniska, zrównano wał, usunięto znaczne fragmenty średniowiecznych murów z basztami i bramami.
Powstanie znacznych obszarów zielonych w Słupsku jest zasługą żyjącego w latach 1843-1923 słupskiego księgarza Karla Schradera. On to przekonał rajców miejskich o konieczności zakładania zieleńców, w tym również i plant oraz otoczeniu miasta parkami (Lasek Południowy i Lasek Północny).
Słupskie planty ostatecznie ukształtowały się około 1880 roku. Wówczas powstał ich podstawowy szkielet: park Sienkiewicza przy alei o tej samej nazwie oraz park Jerzego Waldorffa pomiędzy ulicami Jagiełły i Jana Pawła II. Pozostałe skwery i zieleńce powstawały oddzielnie i w różnych czasach
Pomniki przyrody i rododendrony
Słupsk ma 99 pomników przyrody. W 1969 roku sensacją w parkach Waldorffa i Sienkiewicza były posadzone rododendrony.
Lipy
W 1969 roku zagrożone wycinką były lipy na Wojska Polskiego. Ich przeciwnicy uważali, że ich system korzenny niszczy przewody kanalizacyjne. Drzewa przetrwały nagonkę i rosną do dzisiaj, a w 2012 roku podczas rewitalizacji ulicy uzupełniono nasadzenia i ujęto je w nowe betonowe gazony.
Ogrody Zamkowe Księżnej Erdmuty
[2.898 m2]. Nazwane na część księżnej, która w XVII wieku posiadała wokół zamku ogród z kwiatami i ziołami. W XIX wieku ogród został zdewastowany, a po odbudowie zamku zdegradowany do roli skwerku. W 2007 roku zmodernizowano go na wzór renesansowy (arch. Rafał Nastalski, Cezary Flis). Nasadzonych jest tam 1.500 roślin (m.in. bukszpany, cisy, rododendrony, oregano, tymianek, czomber, lawenda, rozmaryn). Znajduje się w nim rzeźba dwóch odyńców.
Zioła źródłem dochodu
Podobno ze sprzedaży ziół księżnej udało się zebrać pieniądze na wyposażenie książęcego zamku.
Kapusta Erdmuty
Księżna Erdmuta 4 V 1600 roku pojawiła się w Słupsku na faktycznym zesłaniu. Po śmierci męża oskarżano ją o to, że była przyczyną pustej kasy w księstwie, bowiem miała wymuszać na mężu budowanie dworków i zamków. Lubiła przepych, kosztowności, bale i wystawne życie. Dzięki jej nowej pasji ogrodniczej do miasta sprowadzono kapustę.
Parki
Park Kultury i Wypoczynku
Budowany w latach 1963-1970. Największy park miasta zwany zielonymi płucami Słupska. W 1972 roku powstał jeden z największych w Polsce basenów kąpielowych mieszczący jako zbiornik 10.000 m3 wody. Mogło się w nim kąpać 2.500 osób jednocześnie. Jakiś czas później w jego części czynne było lodowisko. Jest w nim duża koncentracja klonów srebrzystych z których wiele uznanych jest za pomniki przyrody. Pomiędzy parkowymi ścieżkami zaprojektowana jest wysepka w której na podwyższeniu rośnie rozłożysty kasztanowiec. Pod nim ustawione są stoły do gry w szachy. Na chodniku pomiędzy Słupią, a ulicą Arciszewskiego po obu stronach ciągnie się charakterystyczna aleja brzozowa. Składa się na nią 111 brzóz brodawkowatych, z których rekordzistka ma obwód 213 cm i wysokość 24 m. Latem zasadzana jest rabata bylinowa z roślin chronionych w kształcie paragrafu.
Kasztanowiec
Na chodniku przy ul. Wojska Polskiego, pod numerem 52 rośnie jeden z najokazalszych kasztanowców w mieście, o obwodzie 370 cm. Od niego wzięła nazwę pobliska pizzeria Pod Kasztanem.
Gród nad Słupią
W 2011 roku w PKiW planowano rekonstrukcję grodu średniowiecznego nad Słupią. Prezydent miasta przyznał na ten cel teren słupskiemu bractwu rycerskiemu 4.000 m2 parkowego terenu.
Labirynt
Na skrzyżowaniu ulic Moniuszki i Rybackiej znajdował się największy roślinny labirynt na świecie. Miał średnicę 45m i składał się z 19 okrążeń. Wykaszany był z okazji tzw. „Święta Zakręconego Toru“, co trzy lata na okres kilku dni. Istnieją plany wskrzeszenia tej tradycji.
Park Klasztorne Stawy
Park Kulturowy zlokalizowany przy ul. Grunwaldzkiej w sąsiedztwie budowanego Akwaparku. Jego nazwa nawiązuje do faktu, że pierwotnie teren ten należał do zakonu Norbertanek. Na przełomie XIX/XX wieku wchodził w skład cegielni Westphala. Zaprojektowany jest w rynnie erozyjnej i zawiera pozostałości grądów, a pośród okazałej roślinności drzewiastej, lęgowiska ptaków objętych ochroną prawną oraz godowiska chronionych płazów. Składa się z pięciu ułożonych kaskadowo stawów, które otaczają szpalery i skupiska starych drzew liściastych. Spiętrzenia i objętość poszczególnych zbiorników reguluje system jazów.
Park Miejski im. PCK
[2,6 ha]. W centralnej części usytuowano główny plac wypoczynkowy z fontanną oraz obeliskiem poświęconym honorowym krwiodawcom. Znajduje się w nim pole do minigolfa, tor dla łyżworolek, boisko do koszykówki, zabawki dla dzieci. Na przedłużeniu parku wytyczono pierwszy w mieście skatepark.
Drzewa kłaniają się na wschód
Słupsk smagany jest w większości przez wiatry zachodnie, dlatego bardzo częstym obrazkiem są pochylone na wschód drzewa. Przykładem jest aleja brzozowa w PKiW.
Park Józefa Trendla
(Park Trzech Stawków). Zlokalizowany jest na południowych rubieżach Słupska. Powstał w 2005 roku w wyniku wyodrębnienia z Lasku Południowego obszaru 20 ha. W jego skład wchodzą trzy leśne stawki, w których w okresie letnim działa kąpielisko miejskie. Wytyczone są miejsca na ogniska i biwakowanie.
Park Stawek Łabędzi
Jego nazwa wzięła się od stawku na którym swoje legowiska od lat miewają łabędzie. Od Słupi oddziela go jedynie wysoka grobla, zwieńczona spacerowym ciągiem pieszo-rowerowym. Skwer porastają olsza czarna, wierzba krucha, wierzba biała (odmiana płacząca). W jego północnej części zaprojektowany jest tzw. słupski Stonehenge - kompozycja z kromlechów, ustawionych pionowo kamieni. Przez odnogę parku biegnie potok deszczowy łączący stawek Łabędzi ze stawkiem w Lasku Północnym. Sam staw okresowo zarybiany jest linami, karpiami, szczupakami, okoniami i karasiami.
Topola czarna
Na terenie Szkoły Podstawowej nr 7 znajduje się pomnik przyrody – topola czarna. Jej obwód wynosi 420 cm, a wysokość 25 m.
Park Jerzego Waldorffa
[17.778 m2]. Powstawał etapami na zniwelowanych wałach i dwóch bastionach. Porośnięty jest lipami, dębami szypułkowymi i wiązami. Od strony Placu Zwycięstwa w latach 1850-1976 znajdował się tam budynek starego teatru. Przez pewien czas w północno-zachodniej części parku funkcjonował różany ogród. W 2002 roku wskrzeszono tę tradycję i zaprojektowano nowe różane powierzchnie. Zasadzono róże okrywowe, a od strony ratusza wielkokwiatowe. Wzdłuż ulicy Jagiełły ciągnie się lipowa aleja (najstarszy obecnie parkowy element). W strukturze parku znajdują się kamień Zamenhofa (1960), pomnik Karola Szymanowskiego (1972), klawiatura gwiazd (2006), obelisk kresowiaków (2006) i Dęby Pamięci (2012).
Park Powstańców Warszawy
(Przedwojenny Park Karla Schradera). Zawiera najbardziej różnorodną kolekcję drzew pomników przyrody. Dominują w nim platany klonolistne, dęby czerwone i buki. Znajduje się w nim pierwszy w Polsce Pomnik Powstańców Warszawskich. W jego centralnej części zlokalizowana jest dawna fontanna, która obecnie zamieniona jest na rabatę. W centralnym miejscu skweru do niedawna rósł potężny buk zwyczajny w odmianie czerwonolistnej. Gdy obumarł i został ścięty, w 2012 roku pojawił się pomysł by na jego potężnym (383 cm średnicy) pniaku utworzyć proekologiczną grę edukacyjną. Zasady gry będą opierały się na tematyce pomników przyrody i ochrony drzew. Dodatkowo zawarte będą informacje o samym drzewie jak również o pozostałych pomnikach przyrody rosnących na skwerze.
Plac Bronisława Kostkowskiego
Znajduje się na dawnym bastionie tzw. Jagnięcym Wzgórzu. W 1849 roku został zniwelowany i zasadzony drzewami. Porastają go buki pospolite, lipy drobnolistne i dęby zwyczajne. W 1912 roku przeniesiono tam kaplicę św. Jerzego.
Skwery
Skwer Henryka Sienkiewicza
[9.949 m2]. Początkowo w jego miejscu usypane były wały obronne miasta oraz rozciągał się Miedziany Staw (którego nazwa wzięła się od występującej tam kuźni). Po bokach parku szeregowo zaprojektowane są wysokie drzewa. Na jego zachodnim krańcu, od 1960 roku znajduje się pomnik Henryka Sienkiewicza. Park słynie z kolorowych kwiatowych dywanów w skład których wchodzą begonie, aksamitki, szałwie i pacioreczniki. Na podwyższeniach znajdują się stylizowane 4 kwiatony z surfiniami i petuniami. Królem drzewostanu jest buk zwyczajny (odmiana postrępiona), który uznany za pomnik przyrody ma w obwodzie 285 cm. Przy pomniku Sienkiewicza w piramidalnych gazonach tworzone są kaskady begonii drobnokwiatowych.
Murzynek
Charakterystyczna, wykonana w latach 50-tych XX wieku figurka chłopca trzymającego rybę. Wykonana jest z brązu i znajduje się w niecce miejskiej fontanny na skwerze Sienkiewicza. Podczas prac konserwacyjnych jej zmiennikami są 4 kamienne lwy.
Kalendarz kwiatowy
Pierwszy w Polsce kalendarz roślinny (1969). Kwiaty osadzone są w plastikowych donicach, z których codziennie około 5 nad ranem układana jest nowa data z roślin. Niegdyś zajmowała się tym jedna i ta sama osoba mieszkająca na ulicy Murarskiej. Przeważnie inauguracja kalendarza następuje 1 V. Funkcjonuje on do później jesieni. W latach 60-tych kalendarz nasadzany był rojnikiem. Obecnie zielone numerki urozmaicone są bordowym tłem z irezyny. Jedyną przerwą w działalności kalendarza był rok 1979, kiedy w wyniku przymrozków musiano na 15 dni (15-30 V) zaniechać jego układania. W historii kalendarza miało 20 V 1988 roku miało miejsce przekłamanie. Zapomniano o zmianie drugiej cyfry dnia i zamiast 20 maja przez kilka godzin widniała data 10 maja.
Bajkowe drzewa
Panuje tradycja, że w grudniu w parkach Sienkiewicza oraz Waldorffa dwa rozłożyste drzewa przystrajane są 15 tysiącami kolorowych żaróweczek.
Skwer Mikołaja Kopernika
Znajduje się przy ul. Kopernika i oddziela dwa pasy ruchu. Wyróżnia się bogatym, dorodnym drzewostanem, m.in. bukiem zwyczajnym (odmianą zwisającą), dębem kaukaskim (o 18-metrowej koronie), platanem klonolistnym i klonem srebrzystym.
Skwer Jana Kilińskiego
Wytyczony został w 1960 roku wraz z ustawieniem na nim pomnika Jana Kilińskiego. Graniczy ze skwerem Heleny Szpilewskiej. Po wojnie znajdował się na nim budynek szkolny tzw. słupska „ćwiczeniówka”. Był w tak złym stanie, że gdy po ulicach miały przejeżdżać czołgi dzieciom nakazywano odsuwanie się od ścian i nie pozwalano biegać po korytarzach ani skakać.
Skwer Fryderyka Chopina
Jego charakterystycznym elementem jest pomnik Chopina oraz różane rabaty. Z drzewostanu wyróżniają się buk czarny oraz lipa drobnolistna. Planowana jest jego renowacja i wybudowanie pierwszego w Słupsku amfiteatru.
Lot Gołębi
W 1964 roku odbył się Lot Pokoju Gołębi Pocztowych z Amsterdamu. Uczestniczyło w nim 25.000 gołębi z Polski, w tym 14 ze Słupska. Słupskie ptaki pokonały dystans w ciągu 1 lub 2 dni.
Skwer Pierwszych Słupszczan
[5.920 m2]. Na jego krańcu od strony wschodniej znajdował się jeden z bastionów wzniesionych w XVII wieku, służący później jako strzelnica słupskim kupcom. W połowie XIX wieku w jego obecnej wschodniej części zbudowano Dom Kupiecki istniejący jeszcze po II wojnie światowej i znany Słupszczanom po nazwą Dom Kolejarza. W 1999 roku zaprojektowano centralny klomb z kompozycją z roślin iglastych i żywopłotami z bukszpanu. W 2008 roku zastąpiona została zegarem kwiatowym. Do nasadzeń w skupinach krzewów wprowadzono również rośliny cebulowe, głównie tulipany i narcyzy. W strukturze skweru znajduje się pomnik „Upokorzony”.
Zegar kwiatowy
Zaprojektowano go w 2008 roku. Został wykonany z 20 tysięcy kwiatów. Jego dwie wskazówki mają po 3 i 3,5 metra długości. Synchronizowany jest satelitarnym sygnałem radiowym ze studia nadawczego w Kolonii. Co godzinę wybija z niego muzyczka, którą słychać z głośników wbudowanych w murek oporowy. Najlepszy jego widok jest z okien kawiarni na pierwszym piętrze Galerii Podkowa. Ornamentowy wzór wykonany jest z bukszpanu. Inne kwiaty ujęte do kompozycji to starzec, żeniszka, irezyna, begonia drobnolistna i bulwiasta, aksamitki, alternatery, szałwia czerwona i fioletowa.
Zegar do poprawki
W XII 2008 roku na krótko po inauguracji zwiększono kąt cyferblatu, wskazówki pomalowano na srebrno, a cyfry z niekwitnących roślin rabatowych zamieniono z rzymskich na arabskie.
Słupski Pałac Kultury
Na skwerze przed wojną miał stanąć olbrzymi reprezentacyjny gmach. Architekt miał nazwać go Domem Kultury. Zawierać miał kino, basen, kręgielnię i halę sportową. Jego wysokość według projektu wynosić miała 27 metrów.
Skarpa cmentarna
Znajduje się wzdłuż ul. Obrońców Wybrzeża na stylu z cmentarzem komunalnym. Porasta ją kilka pomników przyrody m.in. jesion wyniosły. Najbardziej charakterystycznym jej elementem jest aleja 18 buków zwyczajnych.
Bulwar Jerzego Popiełuszki
Nadrzeczny spacerowy bulwar. Nazwę otrzymał w 1997 roku. Zaczyna się u zbiegu Słupi z Młynówką w pobliżu Rynku Rybackiego (tu też wzniesiono głaz poświęcony Jerzemu Popiełuszce) i sięga północnych krańców starego miasta. Na jednym z jego odcinków, na tyłach dawnego kościoła św. Mikołaja znajduje się nadwieszony pomost. Teren ten uporządkowany został dopiero w latach 1960-70 naszego stulecia. Uregulowany został brzeg rzeki, odbudowano obwarowania miejskie w postaci fragmentów murów z Basztą Czarownic i fragmentem Baszty Więziennej.
W 1979 roku w szklarniach Wojewódzkiego Przedsiębiorstwa Zieleni wyhodowano nieznany dotąd w Słupsku gatunek rośliny - diffenbachię.
Parczek na cmentarzu (Lapidarium)
Znajduje się na Cmentarzu Komunalnym, w jego wschodniej części w dawnej strefie izolacyjnej cmentarza przy ul. Wiśniowej. Uporządkowany został w 2006 roku. Stanowią go znajdowane w różnych częściach miasta niemieckie tablice nagrobne. W jego obrębie wytyczone są ścieżki z kamienia łupanego.
Laski
Lasek Północny
(Leśny Kocur). Przed wojną były tam pastwiska dla świń a następnie do połowy XIX wieku strzelnica Bractwa Kurkowego. Powstawał w latach 1882-1897 i był pierwszym tego rodzaju projektem w Niemczech Północnych. Przed wojną w jego stawach pływały złote karpie. Kształt ścieżek rowerowych wzorowano na berlińskim ogrodzie zoologicznym. Zawierał łąki plażowe i specjalne hale na kąpiele słoneczne.
Zawiera tereny krętego jaru. Wyróżnia się urwistymi stokami, kopulastymi wzniesieniami oraz zespołami leśnymi z nasłonecznionymi polanami. W jego drzewostanie są dziewanny wielokwiatowe, jastrzębiec kosmaczek, szczotlicha siwa, turzyca piaskowajawory, olchy czarne, dwa sprowadzone z Wirginii cyprysiki błotne. Z traw wyróżniają się śmiałek pogięty i miętlica pospolita. Sąsiadują z nimi wrzosy i paprocie. Wzgórza i zagłębienia o glebie marglistej, mało przepuszczalnej są częściowo zalesione dębiną. Połacie runa zajmuje zajęczy szczawnik, gajowiec żółty. Niegdyś w lasku urządzane były siłownie na wolnym powietrzu oraz urządzenia rekreacyjne (rowerki, wahadełka, wiosła).
Żmije
Pod koniec XIX wieku za tępienie żmij wypłacano nagrody pieniężne. W 1897 roku wydano rozporządzenie, że za każdą zabitą żmiję w lasach państwowych wypłacanych będzie 25 fenigów. Była to równowartość 2,5 kufla piwa. Jako dowód trzeba było załączyć leśnikowi ciało żmii lub przynajmniej jej głowę. Niektórzy mieszkańcy dorabiali na zabijaniu żmij. W ciągu jednego dnia byli w stanie upolować po 26 sztuk.
Lasek Południowy
[67,13 ha]. (Leśna Kotka). Zaczął powstawać w 1886 roku, kiedy władze miasta wyznaczyły nowe tereny pod rekreację. 4 glinianki z których wydobywano glinę na potrzeby cegielni przekształcone zostały w tzw. wodne ogrody. Pływały w nich złote karasie. Obok znajdowała się wędzarnia. W 1899 roku funkcjonowała w nim restauracja, siedem przystani kajakowych oraz trzy kąpieliska miejskie dla pań, panów oraz huzarów. W jego strukturze zlokalizowana jest także tzw. Góra Narciarza. W latach 80-tych znajdował się na niej 205-metrowy wyciąg i 260-metrowy stok zjazdowy. Kiedy w latach 60-tych do Słupska miał przyjechać zespół pieśni i tańca Śląsk planowano wybudować w nim amfiteatr. W latach 70-tych teren parku zagrożony był wycinką ze względu na projekt wybudowania w nim nowej dzielnicy z 11-piętrowymi wysokościowcami. Park porośnięty jest przez świerki pospolite, sosny zwyczajne i dęby szypułkowe.
Aleja nielipowa na Lipowej
Na ulicy Lipowej znajduje się dwustronna aleja 24 sztuk … jarzęby szwedzkiej. Najwyższa ma 12 m wysokości i mierzy w obwodzie 230 cm.
KONTAKT
Słupsk miasto barów mlecznych, nietypowych pomników i autobusów
|
